Ο Επταετής Πόλεμος 1756-1763
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος της ιστορίας

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η συνθήκη της Aix-la-Chapelle, με την οποία τερματίστηκε ο πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής (1740-1748), δε στάθηκε ικανή να φέρει την ειρήνη στην Ευρώπη. Οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής συνέχισαν τον ανταγωνισμό και τη διαμάχη μεταξύ τους, σε παγκόσμια κλίμακα αυτή τη φορά. Ο Επταετής Πόλεμος (1756-1763) ήταν ένας παγκόσμιος πόλεμος, που απαιτούσε καθολική δέσμευση πόρων από όλους και οδήγησε τελικά στην οικονομική εξόντωση των χωρών, που συμμετείχαν σε αυτόν.

Η Αυστρία συνέχισε να διεκδικεί την επαρχία της Σιλεσίας από την Πρωσία, ενώ Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία βρίσκονταν σε συνεχή σύγκρουση στις αποικίες της Βορείου Αμερικής και την Ινδία. Επίσης οι παλιές συμμαχίες άλλαξαν. Η Αυστρία και η Μεγάλη Βρετανία δεν ήταν πλέον σύμμαχοι. Η Αυστρία συντάχτηκε με το μέρος της Γαλλίας και η Πρωσία, παλιά σύμμαχος της Γαλλίας, με τη Μ. Βρετανία.

Οι κυριότεροι αντίπαλοι του Επταετούς Πολέμου ήταν η Αυστρία με την αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία στο θρόνο, η Μεγάλη Βρετανία του Γεωργίου Β΄, η Γαλλία με τον βασιλιά Λουδοβίκο 15ο στο θρόνο, η Πρωσία του Μεγάλου Φρειδερίκου και η Ρωσία της αυτοκράτειρας Ελισάβετ.

ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ

Ο Βρετανικός στρατός στη Βόρεια Αμερική αναγκάστηκε να υιοθετήσει ένα διαφορετικό στυλ μάχης από αυτό που ίσχυε στην Ευρώπη. Η γραμμική διάταξη μάχης δεν ήταν η κατάλληλη στα δάση της Βορείου Αμερικής και του Καναδά. Γι' αυτό δημιουργήθηκαν μονάδες γρεναδιέρων και ελαφρού πεζικού που ήταν ειδικές στον ανορθόδοξο πόλεμο. Ένα σύνταγμα πεζικού αποτελούνταν από οκτώ λόχους πεζικού γραμμής, ένα λόχο γρεναδιέρων και ένα ελαφρού πεζικού. Ο συνδυασμός αυτός έδωσε το πλεονέκτημα στους Βρετανούς έναντι των Γάλλων.

Ο Γαλλικός στρατός φάνηκε κατώτερος των περιστάσεων. Ελλείψει ικανής ηγεσίας και πειθαρχίας, ηττήθηκε σε όλες τις μάχες που έδωσε στο κρατίδιο του Αννόβερο εναντίον του συμμαχικού στρατού Αγγλίας-Πρωσίας. Μόνο στο θέατρο επιχείρησεων της Βορείου Αμερικής και Ινδίας σημείωσε κάποιες νίκες εναντίον των Βρετανών.

Ο Ρωσικός στρατός ήταν δυσκίνητος και ανοργάνωτος. Δε διέθετε αποτελεσματικό σύστημα εφοδιασμού και υπήρχαν αντιζηλίες μεταξύ των ανώτερων αξιωματικών του. Παρόλα αυτά όμως απέδωσε πολύ καλά στην άμυνα και στη χρήση του πυροβολικού.

Ο Αυστριακός στρατός ήταν αξιόμαχος και αντιμετώπισε με επιτυχία τους Πρώσους. Υιοθέτησε μια αμυντική τακτική για να ισοσταθμίσει την ισχύ πυρός των Πρώσων και τη δεξιότητα τους στους ελιγμούς. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι μονάδες Grenzer. Ήταν μονάδες ελαφρού πεζικού και ιππικού, οι οποίες αναλάμβαναν συνήθως καθήκοντα αναγνώρισης των θέσεων του εχθρού.

Ο πιο αποτελεσματικός στρατός του Επταετούς Πολέμου ήταν ο Πρωσικός. Η εκπαίδευση και η πειθαρχία του φάνηκαν με τον καλύτερο τρόπο στη μάχη του Leuthen το 1757 με την εφαρμογή της λοξής τάξης. Παρόλες τις ατέλειες και αδυναμίες του, βγήκε νικητής στις περισσότερες μάχες που έδωσε εναντίον Αυστριακών και Ρώσων στο θέατρο επιχειρήσεων της κεντρικής Ευρώπης. Ο Πρωσικός στρατός αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους στρατούς της Ευρώπης μετά τον πόλεμο.

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ

Ο Επταετής πόλεμος είχε τα στοιχεία ενός παγκοσμίου πολέμου. Είναι αξιοσημείωτη η μεγάλη σπατάλη πόρων από όλους τους εμπλεκομένους για τη διατήρηση των στρατών τους και η επίδραση που είχε αυτή στους διαφόρους πληθυσμούς. Οι πολίτες που βρίσκονταν σε μια εμπόλεμη ζώνη υπέφεραν πάρα πολύ. Πλήρωναν υψηλούς φόρους και αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην καθημερινότητα τους. Τα απαραίτητα εφόδια για τη διαβίωση και σίτιση τους ήταν ανεπαρκή, ενώ οι σχέσεις τους με τους στρατιώτες δεν ήταν η καλύτερη. Η έλλειψη εφοδίων και χρημάτων οδηγούσαν πολλές φορές τους στρατιώτες στη λεηλασία των τοπικών κοινοτήτων, είτε εχθρικών είτε φιλικών.

Ο πόλεμος διήρκεσε περισσότερο απ' όσο περίμεναν τα αντιμαχόμενα κράτη και δημιούργησε αρκετά οικονομικά προβλήματα σε αυτά. Το εθνικό χρέος της Μεγάλης Βρετανίας αυξήθηκε από 75 εκ. στερλίνες το 1756 στις 133 εκ. στερλίνες το 1763. Η Πρωσία επίσης ήταν σε δεινή οικονομική θέση. Η Γαλλία χρηματοδότησε τον πόλεμο μέσω δανείων αντί φόρων και έτσι το εθνικό χρέος της αυξήθηκε από 1.360 εκ. λίβρες το 1753 στις 2.350 εκ. λίβρες το 1764.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Ο Επταετής Πόλεμος τελείωσε το 1763 με δυο ξεχωριστές συνθήκες. Η Συνθήκη των Παρισίων υπογράφτηκε στις 10 Φεβρουαρίου ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία και την Ισπανία. Η νικήτρια Μεγάλη Βρετανία προσάρτησε τον Καναδά, τη Νέα Γη, την κοιλάδα του ποταμού Οχάιο και όλα τα εδάφη ανατολικά του ποταμού Μισισιππή. Έλαβε επίσης τη Μινόρκα στη Μεσόγειο θάλασσα, τη Φλόριντα από την Ισπανία και τη Σενεγάλη στην Αφρική. Στην Ινδία προσάρτησε την περιοχή του Carnatic και τη Βεγγάλη. Η Γαλλία, ως χαμένη του πολέμου, παραιτήθηκε από κάθε διεκδίκηση στη Νέα Γαλλία με αντάλλαγμα δυο νησιά έξω από τη Νέα Γη. Επίσης έλαβε τα νησιά Μαρτινίκα και Γουαδελούπη στην Καραϊβική. Στην Ινδία διατήρησε το Pondicherry. Η έτερη χαμένη του πολέμου Ισπανία αποχώρησε από την Πορτογαλία και διατήρησε την Κούβα στην Καραϊβική και τις Φιλιππίνες στην Ασία.

Η Συνθήκη του Hubertusburg υπογράφτηκε στις 15 Φεβρουαρίου ανάμεσα στην Πρωσία και Αυστρία. Τα δυο κράτη επανήλθαν στα σύνορα πριν από τον πόλεμο. Η Πρωσία αποχώρησε από τη Σαξονία και η Αυστρία εκκένωσε τη Σιλεσία, που παρέμεινε τμήμα της Πρωσίας. Ο Επταετής Πόλεμος ενδυνάμωσε το ρόλο της Πρωσίας στην Ευρώπη.

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Άρθρα

1. Seven Years War - The Canadian Encyclopedia
2. National Museum of American History
3. The Seven Years War 1756-63
4. The Seven Years War - History World

Video