Χαρτούμ 1885
Το τέλος του στρατηγού Γκόρντον

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η ιστορία του Σουδάν κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα μπορεί να διαιρεθεί σε τέσσερις περιόδους.

1. Η κατάκτηση του Σουδάν από την Αίγυπτο το 1820
2. Η άνοδος του Μαχντί και ο ιερός πόλεμος (jihad) εναντίον της αιγυπτιακής κατοχής 1881-1883
3. Η είσοδος της Μεγάλης Βρετανίας στον πόλεμο και η πτώση του Χαρτούμ 1884-1885
4. Η εκστρατεία του Κίτσενερ το 1896-1898 και η ανακατάληψη του Σουδάν.

Η Αίγυπτος υπό την ηγεσία του Χεδίβη Ισμαήλ επιθυμούσε να επεκτείνει την κυριαρχία της νότια και έτσι εισέβαλλε στο Σουδάν το 1820. Το Χαρτούμ έγινε πρωτεύουσα της νέας επαρχίας το 1822. Η βαριά φορολογία, η υποδούλωση του πληθυσμού και ο απόλυτος έλεγχος του εμπορίου οδήγησε μεγάλο μέρος του λαού του Σουδάν στην εξαθλίωση. Το 1881 ένας Σουδανός ισλαμιστής κληρικός, ο Mohammed Ibn Ahmed el-Sayyid Abdullah, προέβαλλε τον εαυτό του ως Μεσσία (Μαχντί) και κήρυξε ιερό πόλεμο εναντίον των Αιγύπτιων τυράννων. Η αιγυπτιακή κυβέρνηση απέτυχε να καταστείλει την επανάσταση και έχασε τον έλεγχο του Σουδάν.

Η Μεγάλη Βρετανία προσάρτησε την Αίγυπτο το 1882 μετά τη νίκη στη μάχη του Τελ-ελ-Κεμπίρ εναντίον του εθνικιστή επαναστάτη Arabi Pasha με σκοπό να προστατέψει τα συμφέροντα της στη διώρυγα του Σουέζ. Η ήττα του συνταγματάρχη Χίκς από τον Μαχντί στη μάχη του Ελ Ομπέϊντ το 1883 ανάγκασε τη βρετανική κυβέρνηση να εμπλακεί στο Σουδάν και να οργανώσει ένα σχέδιο εκκένωσης του. Για το σκοπό αυτό, έστειλε το στρατηγό Γκόρντον στο Χαρτούμ. Ο στρατός του Μαχντί πολιόρκησε το Χαρτούμ, το οποίο έπεσε τον Ιανουάριο του 1885. Ο στρατηγός Γκόρντον πολέμησε ηρωικά και βρήκε τραγικό θάνατο στα σκαλοπάτια του παλατιού του.

ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ

Τα βρετανικά στρατεύματα που πολέμησαν στο Σουδάν ήταν οργανωμένα σε ταξιαρχίες και ανεπαρκή για να αντιμετωπίσουν την πλήρη δύναμη του Μαχντί. Οι ταξιαρχίες διαιρούνταν σε συντάγματα, που αποτελούνταν από τάγματα των οκτώ λόχων με 120 άντρες ο καθένας. Τα συντάγματα ιππικού είχαν τέσσερις ίλες των 160 αντρών και οι πυροβολαρχίες έξι πυροβόλα και 113 άντρες.

Ο στρατός του Μαχντί, οι Ανσάρ ή Δερβίσηδες για τους Δυτικούς, αποτελούνταν από άντρες όλων των φυλών του Σουδάν. Η ήττα του Χίκς στη μάχη του Ελ Ομπέιντ ήταν η αρχή της δημιουργίας ενός στρατού ικανού σε θέματα τακτικής και ελιγμών. Ο στρατός των Ανσάρ αποτελούνταν από πολεμιστές, που ήταν οπλισμένοι με σπαθιά, λόγχες και ασπίδα. Υπήρχαν επίσης μονάδες ιππικού και τυφεκιοφόρων.

ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

Τα όπλα των Βρετανών 1884-1885

1. Πολυβόλο Gatling. Δημιούργημα του Dr Richard Gatling το 1861 και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Βρετανούς στον πόλεμο των Ζουλού και στο Αφγανιστάν το 1879. Έμεινε σε υπηρεσία μέχρι την εμφάνιση του πολυβόλου Maxim τη δεκαετία του 1890.
2. Πολυβόλο Gardner. Χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα από τους άντρες της Ναυτικής ταξιαρχίας στους πολέμους του Σουδάν το 1884-1885. Δημιούργημα του William Gardner το 1870, ενός βετεράνου του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου. Το Βασιλικό Ναυτικό της Μεγάλης Βρετανίας εισήγαγε το πολυβόλο Gardner σε υπηρεσία το 1881.
3. Τυφέκιο Martini-Henry μοντέλο 1871. Σχεδιάστηκε από τον Ελβετό Friedrich von Martini και τον Σκωτσέζο Alexander Henry. Ήταν το βασικό όπλο του Βρετανού στρατιώτη για περισσότερο από 30 χρόνια.
4. Πολυβόλο Nordenfelt μοντέλο 1883. Δημιούργημα του Σουηδού μηχανικού Helge Palmcrantz το 1873. Η παραγωγή του όπλου έγινε από τον Σουηδό Thorsten Nordenfelt, ο οποίος εργάζονταν στο Λονδίνο. Το πολυβόλο υιοθετήθηκε από το Βασιλικό Ναυτικό ταυτόχρονα με τα πολυβόλα Gatling και Gardner. Έμεινε σε χρήση μέχρι το 1888.

Τα όπλα των Ανσάρ το 1884-1885

Οι Ανσάρ χρησιμοποίησαν εναντίον των Βρετανών στο Σουδάν τα παραδοσιακά όπλα τους, δηλαδή σπαθιά, ασπίδες και ακόντια. Οι μονάδες τυφεκιοφόρων όμως ήταν οπλισμένες με τυφέκια Remington παραγωγής 1870. Το Remington ήταν δημιούργημα του Eliphalet Remington το 1860 και χρησιμοποιήθηκε από πολλούς στρατούς έως το 1918. Ήταν το βασικό όπλο του αιγυπτιακού στρατού. Η επανάσταση όμως του Μαχντί και οι απανωτές ήττες του αιγυπτιακού στρατού στο Σουδάν έφεραν πολλά τυφέκια Remington στο οπλοστάσιο των Ανσάρ.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΑΧΕΣ

Οι μάχες που έδωσαν οι Βρετανοί στο Σουδάν τη διετία 1884-1885 αναλύονται στις ιδιαίτερες σελίδες τους.

1. Η μάχη του Ελ Τέμπ στις 29 Φεβρουαρίου 1884
2. Η μάχη του Ταμάι στις 13 Μαρτίου 1884
3. Η μάχη του Αμπού Κλέα στις 17 Ιανουαρίου 1885
4. Η μάχη του Κίρμπεκαν στις 10 Φεβρουαρίου 1885
5. Η μάχη του Τοφρίκ στις 22 Μαρτίου 1885

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΚΑΙ VIDEO

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

1. Ο πόλεμος κατά του Μαχντί
2. Η βιογραφία του στρατηγού Γκόρντον

Video

1. The Remington Rolling Block Rifle
2. The 5-Barrel Nordenfelt Gun
3. The Mk I Martini Henry Rifle