Η μάχη του Ομντουρμάν
2 Σεπτεμβρίου 1898

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

ΑΝΤΙΠΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Ο Άγγλο-αιγυπτιακός στρατός

Ο Άγγλο-αιγυπτιακός στρατός αριθμούσε περίπου 26.000 άντρες. Από αυτούς οι 8.200 ήταν Βρετανοί και οι 17.600 Αιγύπτιοι και Σουδανοί. Αποτελούνταν από τη βρετανική μεραρχία πεζικού του αντιστράτηγου Σερ Ουίλιαμ Κατάκρ (Sir William Catacre) και την αιγυπτιακή μεραρχία πεζικού του υποστράτηγου Άρτσιμπαλντ Χάντερ (Archibald Hunter)

Η βρετανική μεραρχία αποτελούνταν από την 1η ταξιαρχία πεζικού του ταξίαρχου A.G. Wauchope και την 2η ταξιαρχία πεζικού του ταξίαρχου N.G. Lyttelton. Η αιγυπτιακή μεραρχία αποτελούνταν από την 1η ταξιαρχία πεζικού του αντισυνταγματάρχη Έκτωρ Άρτσιμπαλντ Μακντόναλντ (Hector Archibald MacDonald), την 2η ταξιαρχία πεζικού του αντισυνταγματάρχη Τζον Μάξγουελ (J.G. Maxwell), την 3η ταξιαρχία πεζικού του αντισυνταγματάρχη Λούις (D.F. Lewis)και την 4η ταξιαρχία πεζικού του συνταγματάρχη Κόλινσον (Collinson).

Η δύναμη ιππικού του Κίτσενερ αποτελούνταν από 4 ίλες του 21ου συντάγματος Λογχοφόρων, 9 ίλες αιγυπτιακού ιππικού υπό τη διοίκηση του αντισυνταγματάρχη R.G. Broadwood και 8 λόχους του Σώματος Καμήλων. Τέλος υπήρχαν 44 πυροβόλα και 20 πολυβόλα Maxim.

Ο στρατός των Ανσάρ

Ο στρατός των Δερβίσηδων αποτελούνταν από πολεμιστές που έφεραν δόρυ, ασπίδα και σπαθί, καθώς και λίγους ιππείς από τη φυλή των Baggara. Κάποιοι από αυτούς ήταν οπλισμένοι με τυφέκια. Ο στρατός του Χαλίφη αριθμούσε περίπου 50.000 άντρες και ήταν διαιρεμένος σε ομάδες μάχης που ξεχώριζαν από το χρώμα της σημαίας τους. Υπήρχε λοιπόν η ομάδα μάχης με τη Σκούρα Πράσινη Σημαία του Uthman al-Din, η ομάδα μάχης με τη Μαύρη Σημαία του Yacub, η ομάδα μάχης με την Πράσινη Σημαία του Khalifa Ali wad Ullu, η ομάδα μάχης με την Κόκκινη Σημαία του Χαλίφη al-Sharif, η ομάδα μάχης του Οσμάν Ντίγκνα και η ομάδα μάχης του οπλαρχηγού Othman Azraq.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

Η προέλαση του στρατού των Ανσάρ σταμάτησε το απόγευμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1898. Έτσι ο Κίτσενερ βρήκε ευκαιρία να ισχυροποιήσει την αμυντική περίμετρο του στρατοπέδου του. Οι κανονιοφόροι επέστρεψαν και αγκυροβόλησαν στις δυο άκρες του για την παροχή πυρών υποστήριξης. Οι άντρες είχαν πάρει τις προβλεπόμενες θέσεις τους πίσω από τον αγκαθωτό φράκτη.

Η μάχη του Ομντουρμάν άρχισε στις 2 Σεπτεμβρίου με την επίθεση του Χαλίφη στις 6.30 το πρωί. Οι συμπαγείς μάζες των πολεμιστών του Othman Azraq και του Χαλίφη al-Sharif (περίπου 20.000 άντρες) είχαν σχηματίσει ένα τεράστιο ημικύκλιο μπροστά από το στρατόπεδο του Άγγλο-αιγυπτιακού στρατού, καλύπτοντας όλη την απόσταση μεταξύ Τζέμπελ Σουργκχάμ και λόφων Κερρερί. Το αιγυπτιακό ιππικό, το Σώμα Καμήλων μαζί με πολυβόλα Maxim έλαβαν αμέσως θέσεις δεξιά στους λόφους Κερρερί. Οι Ανσάρ κινούνταν γρήγορα και ήλθαν αντιμέτωποι με τα πρώτα πυρά των πυροβόλων. Στη συνέχεια, τα θεριστικά πυρά από τους άντρες των άγγλο-αιγυπτιακών ταγμάτων και τα πολυβόλα Maxim, προκάλεσαν πολλές απώλειες ανάμεσα τους, με αποτέλεσμα η πρώτη επίθεση του Χαλίφη να αποκρουστεί κατά τις 8:00.

Ταυτόχρονα με την μεγάλη επίθεση στο κέντρο, η ομάδα μάχης της Σκούρας Πράσινης Σημαίας του Uthman al-Din κινούνταν με πολύ μεγάλη ταχύτητα προς τους λόφους Κερρερί. Τα έφιππα στρατεύματα εκεί βρέθηκαν σε δυσχερή θέση και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν προς το στρατόπεδο υπό τη συνεχή πίεση του εχθρού. Οι Ανσάρ περικύκλωσαν το Σώμα Καμήλων και κυρίευσαν δυο πολυβόλα Maxim. Άμεσα η κανονιοφόρος Μελίκ που βρίσκονταν σε επιφυλακή στη δεξιά άκρη του στρατοπέδου, άνοιξε πυρ εναντίον του εχθρού, προκαλώντας του βαριές απώλειες και σώζοντας το Σώμα Καμήλων από την καταστροφή.

Στις 8:15 το 21ο Σύνταγμα Λογχοφόρων διατάχτηκε να καθαρίσει το έδαφος από τον εχθρό πίσω από το Τζέμπελ Σουργκχάμ και να εμποδίσει την υποχώρηση τους προς το Ομντουρμάν. Αρχικά ήρθε σε εμπλοκή με μερικούς Ανσάρ, αλλά δεν φαντάζονταν, ότι κρυμμένοι σε μια ρεματιά εκεί βρίσκονταν περίπου 3.000 πολεμιστές. Έτσι με ασυγκράτητη ορμή, το 21ο Σύνταγμα επιτέθηκε στον εχθρό και δίνοντας μάχη σώμα με σώμα, κατάφερε με απώλειες 65 αντρών και 119 αλόγων, να βρεθεί στην άλλη πλευρά της ρεματιάς. Αφού αφίππευσαν, οι Λογχοφόροι άνοιξαν πυρ με τις καραμπίνες τους, προκαλώντας αρκετές απώλειες στον εχθρό, ο οποίος υποχώρησε πίσω από το Τζέμπελ Σουργκχάμ στις θέσεις της Μαύρης Σημαίας του Χαλίφη.

Άμεσα ο Κίτσενερ διέταξε το στρατό του να κινηθεί προς το Τζέμπελ Σουργκχάμ ώστε να προλάβει να αποκόψει την φυγή των Ανσάρ προς το Οντουρμάν. Η κίνηση των Άγγλο-αιγυπτιακών ταγμάτων προς τα νότια είχε ως αποτέλεσμα η 1η ταξιαρχία του Μακντόναλντ να βρεθεί σε απόσταση ενός μιλίου μακρύτερα από τις υπόλοιπες. Ο κίνδυνος να σφαγιαστεί από τον υπέρτερο εχθρό καταμεσής της ερήμου ήταν μεγάλος. Στις 9:50 το πρωί οι πολεμιστές της Μαύρης Σημαίας επιτέθηκαν μανιασμένα και ο Μακντόναλντ διέταξε τους άντρες του να παραταχτούν για μάχη. Η πειθαρχία των Σουδανών στρατιωτών ήταν υποδειγματική και σε συνδυασμό με το πλευρικό πυρ από τους άντρες του Λούις, ανάγκασαν τον εχθρό να οπισθοχωρήσει. Ταυτόχρονα οι ταξιαρχίες των Lyttelton και Μάξγουελ επιτέθηκαν στους Ανσάρ πίσω από το Τζέμπελ Σουργκχάμ και τους απώθησαν βαθιά μέσα στη έρημο. Λίγα λεπτά αργότερα έκαναν την εμφάνιση τους από τους λόφους Κερρερί οι 12.000 πολεμιστές της Πράσινης Σημαίας. Ο Μακντόναλντ τότε διέταξε τους άντρες του να προβούν σε αλλαγή μετώπου προς βορά, ώστε να αντιμετωπίσουν τη νέα απειλή.

Εντωμεταξύ είχαν φτάσει προς ενίσχυση του η 1η βρετανική ταξιαρχία του Wauchope, η 4η ταξιαρχία του Κόλινσον που είχε μείνει σε εφεδρεία, το αιγυπτιακό ιππικό του Broadwood και το Σώμα Καμήλων. Ήταν η κρισιμότερη στιγμή της μάχης του Ομντουρμάν. Οι συνεχείς ομοβροντίες του άγγλο-αιγυπτιακού στρατού προκάλεσαν τεράστιες απώλειες στους πολεμιστές της Πράσινης Σημαίας, που τράπηκαν σε φυγή πίσω από τους λόφους Κερρερί.

Η μάχη τελείωσε με τη φυγή του εχθρού μέσα στην έρημο. Ο Χαλίφης εγκατέλειψε την πόλη μαζί με τους πιστούς ακόλουθους του προς την επαρχία του Κορντοφάν στο δυτικό Σουδάν. Σκοτώθηκε στη μάχη του Um Dibaykarat το 1899, ενώ ο Οσμάν Ντίγκνα συνελήφθη και κλείστηκε σε αιγυπτιακές φυλακές έως το θάνατο του το 1924. Το αποτέλεσμα της μάχης του Ομντουρμάν ήταν η εξαφάνιση του κινήματος του Μαχντί στο Σουδάν και η υποταγή της χώρας στην βρετανική κυριαρχία.

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Άρθρα

• Η μάχη του Ομντουρμάν - άρθρο στη Wikipedia
• The battle of Omdurman - Britishbattles.com