Η μάχη του Zorndorf
25 Αυγούστου 1758

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Στα τέλη του 1757, η Πρωσία βρισκόταν σε πολύ καλή κατάσταση σε σχέση με τη βασική αντίπαλο της Αυστρία. Οι δυο θεαματικές νίκες στο Ρόσμπαχ και στο Leuthen είχαν φανερώσει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την ποιοτική υπεροχή του πρωσικού έναντι του αυστριακού στρατού και την επιδεξιότητα του Μεγάλου Φρειδερίκου να κερδίζει μάχες που φαίνονταν χαμένες. Ο πρωσικός στρατός είχε ανακαταλάβει τμήματα της Σιλεσίας και επιχειρούσε στη Μοραβία. Η Μ. Βρετανία ενίσχυσε στρατιωτικά τον αδελφό του Φρειδερίκου Φερδινάνδο πρίγκιπα του Μπραουνσβάιγκ, αλλά παρά την πρωσική νίκη κατά των Γάλλων στη μάχη του Κρέφελντ (23 Ιουνίου 1758) και την κατάληψη του Ντύσελντορφ, η εμφάνιση ισχυρότερων γαλλικών δυνάμεων, τον ανάγκασε να οπισθοχωρήσει στον ποταμό Ρήνο.

Στα τέλη Μαΐου του 1758 η Ρωσία αποφάσισε να βοηθήσει τη σύμμαχο της Αυστρία. Η τσαρίνα Ελισάβετ διέταξε τον αρχιστράτηγο των ρωσικών δυνάμεων Ουίλιαμ Φέρμορ να διασχίσει τον ποταμό Βιστούλα με κατεύθυνση νοτιοδυτικά προς την πρωτεύουσα της Πρωσίας Βερολίνο. Οι Ρώσοι έφτασαν στον ποταμό Όντερ τον Αύγουστο και πολιόρκησαν το Küstrin. Η αργή προέλαση του ρωσικού στρατού μέσα από τα πολωνικά εδάφη έδωσε τον απαραίτητο χρόνο στον Φρειδερίκο να οργανώσει την άμυνα και το στρατό του. Έλυσε την πολιορκία του Όλομουτς στη Μοραβία και με 11.000 άντρες κινήθηκε βόρεια. Διανύοντας 300 χλμ. μέσα σε δέκα ημέρες, έφτασε στις 21 Αυγούστου στην πολιορκημένη πόλη του Küstrin και ενώθηκε με τους 25.000 άντρες του αντιστράτηγου Christoph Burgrave zu Dohna-Schlodien. Ο Φρειδερίκος αποφάσισε να βάλει ένα τέλος στη ρωσική εισβολή και να χαλάσει τα σχέδια του αντιπάλου του. Στις 22 Αυγούστου διέσχισε τον Όντερ με την εμπροσθοφυλακή του στο ύψος του Alt-Güstebiese (σημ. Gozdowice) και την επόμενη ημέρα ακολούθησε ο κύριος όγκος του στρατού του. Σκοπός του ήταν να βρεθεί πίσω από τις ρωσικές γραμμές.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΣΤΡΑΤΩΝ

Ο Φέρμορ, μαθαίνοντας τη διάσχιση του Όντερ από τον Φρειδερίκο, έλυσε άμεσα την πολιορκία του Küstrin και κινήθηκε βορειοδυτικά προς το Quartschen στον ποταμό Mietzel για να εμποδίσει την κάθοδο του πρωσικού στρατού. Στις 24 Αυγούστου ο Φρειδερίκος διαπίστωσε την παρουσία του ρωσικού στρατού στον Mietzel και συνέχισε την προέλαση του ανατολικότερα, ώσπου οι ανιχνευτές του βρήκαν μια αφύλακτη διάβαση κοντά στον οικισμό Neudamm. Ο πρωσικός στρατός διέχισε γρήγορα τον ποταμό και σταμάτησε για ξεκούραση. Ο Φρειδερίκος έστησε το στρατηγείο του στο νερόμυλο του Neudamm.

Την επόμενη ημέρα οι Πρώσοι άφησαν το Neudamm και προέλασαν σε τέσσερις φάλαγγες (τρεις πεζικού και μια ιππικού) μέσα από το δάσος προς την κατεύθυνση του χωριού Batzlow, από όπου αντίκρυσαν το Wilkersdorf και το Zorndorf να φλέγονται. Το ρωσικό ιππικό παρακολουθούσε κάθε ενέργεια του Φρειδερίκου και έτσι αυτός διέταξε 15 ίλες ιππικού να προπορευθούν και να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη προέλαση του στρατού του. Γνωρίζοντας ότι δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο, προσπέρασαν το εγκαταλελειμένο στρατόπεδο των Ρώσων στο Kammin ώστε να εξουδετερώσουν με μια αιφνιδιαστική επίθεση τους Ρώσους πριν επιστρέψουν πίσω στη Μοραβία για να αντιμετωπίσουν τους Αυστριακούς. Ο Φέρμορ παρακολουθούσε επί έξι ώρες τις κινήσεις και την ανάπτυξη του πρωσικού στρατού και συνειδητοποίησε, ότι οι Πρώσοι θα επιτίθονταν από το Zorndorf. Ο εκπληκτικός έμμεσος ελιγμός του Φρειδερίκου είχε ακυρωθεί.

ΑΝΤΙΠΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Ο πρωσικός στρατός

Η συνολική δύναμη των Πρώσων ανέρχονταν σε 36.500 άντρες περίπου κατανεμημένους σε 38 τάγματα πεζικού και 83 ίλες ιππικού. Διέθεταν επίσης 193 πυροβόλα. Η εμπροσθοφυλακή υπο τη διοίκηση του αντιστράτηγου von Manteuffel αποτελούνταν από 8 τάγματα πεζικού. Η κύρια δύναμη του πρωσικού στρατού παρατάσσονταν σε δυο γραμμές πίσω από την εμπροσθοφυλακή με το πεζικό στο κέντρο και το ιππικό στις δυο πτέρυγες. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονταν 20 τάγματα πεζικού υπό τη διοίκηση του αντιστράτηγου zu Dohna και του von Kanitz, ενώ στη δεύτερη γραμμή βρίσκονταν 10 τάγματα πεζικού. Ο von Seydlitz είχε στη διάθεση του 36 ίλες ιππικού και ο von Schorlemmer 27. Είκοσι ίλες δραγόνων του στρατάρχη von Bieberstein αποτελούσαν την εφεδρεία του πρωσικού στρατού.

Ο ρωσικός στρατός

Η συνολική δύναμη του ρωσικού στρατού ήταν 42.000 άντρες περίπου. Αυτοί κατανέμονταν σε 56 τάγματα πεζικού, 50 ίλες ιππικού και επτά συντάγματα Κοζάκων. Οι Ρώσοι διέθεταν επίσης 206 πυροβόλα. Η κύρια δύναμη πεζικού (41 τάγματα) βρίσκονταν στο κέντρο της διάταξης και το ιππικό στις δυο πτέρυγες αντίστοιχα. Το αυστριακό Σώμα Παρατήρησης υπο τον υποστράτηγο T. Browne αποτελούνταν από 15 τάγματα πεζικού. Η υπόλοιπη δύναμη του ρωσικού στρατού αποτελούσε την εφεδρεία του Φέρμορ.

Η ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

Βλέποντας οι Ρώσοι τον πρωσικό στρατό να πλησιάζει το Zorndorf, απέσυραν τις δυνάμεις τους βορειότερα κοντά στο Quartschen και παρατάχτηκαν για μάχη σχηματίζοντας ένα πελώριο παραλληλόγραμμο μήκους 3 χλμ. και πλάτους 800 μ. Το πεδίο της μάχης διασχίζονταν από δυο ρεματιές. Η δυτική ρεματιά ονομάζονταν Zabern-Grund και εκτείνονταν από το Zorndorf έως τον ποταμό Mietzel. Το βόρειο άκρο της ήταν απότομο και αδιαπέραστο, ενώ το νότιο ήταν πιο βατό με μικρές λιμνούλες. Η ανατολική ρεματιά ονομάζονταν Galgen-Grund και έκοβε στη μέση τη ρωσική διάταξη. Μεταξύ αυτών των δυο ρεματιών ο Φέρμορ παρέταξε τη δεξιά πτέρυγα του στρατού του, ενώ η αριστερή του με το αυστριακό Σώμα Παρατήρησης του Browne ακουμπούσε στα υψώματα γύρω από μια ρηχή ρεματιά με το όνομα Langen-Grund. Η πρώτη γραμμή της δεξιάς πτέρυγας αποτελούνταν από 21 τάγματα πεζικού του αντιστράτηγου Κόμη Piotr Semionovich Saltykov με 24 πυροβόλα και η δεύτερη γραμμή από 20 τάγματα πεζικού του Κόμη Galytsin. Το ρωσικό ιππικό της δεξιάς πτέρυγας (9 ίλες υπο τον ταξίαρχο von Gaugreben) παρατάχτηκε ανάμεσα στις δυο γραμμές πεζικού κοντά στο Zabern-Grund και η υπόλοιπη δύναμη ιππικού (5 ίλες ουσσάρων και 4 συντάγματα Κοζάκων) πήραν θέσεις πίσω από τη δεύτερη γραμμή. Την αριστερή πτέρυγα κάλυπτε το ιππικό του υποστράτηγου Demiku (36 ίλες, 3 συντάγματα Κοζάκων και 26 πυροβόλα), που παρατάχτηκε μπροστά από το χωριό Zicher.

Η ρεματιά του Zabern-Grund εμπόδισε το Φρειδερίκο να εφαρμόσει τη λοξή τάξη στην επικείμενη μάχη με τους Ρώσους και έτσι προσανατόλιστηκε σε μια μετωπική επίθεση κατά της δεξιάς ρωσικής πτέρυγας. Έτσι ενίσχυσε την αριστερή πτέρυγα του με την εμπροσθοφυλακή του αντιστράτηγου von Manteuffel και μια δύναμη ιππικού. Συγκεκριμένα, στην πρώτη γραμμή της αριστερής πτέρυγας παρατάχτηκαν 9 τάγματα πεζικού του αντιστράτηγου von Kanitz και στη δεύτερη γραμμή έξι. Τα τάγματα πεζικού της εμπροσθοφυλακής τάχτηκαν μπροστά από την πρώτη γραμμή και 20 ίλες ιππικού του αντιστράτηγου Marschall von Bieberstein τέθηκαν ως εφεδρεία πίσω από τη δεύτερη γραμμή πεζικού. Στη δεξιά πτέρυγα της πρωσικής διάταξης που έφτανε εως το Wilkersdorf παρατάχτηκαν τα τάγματα πεζικού του αντιστράτηγου Dohna. Οι 27 ίλες ιππικού του αντιστράτηγου von Schorlemmer κάλυπταν τη δεξιά πτέρυγα των Πρώσων και οι 36 ίλες ιππικού του von Seydlitz παρατάχτηκαν δυτικά της αριστερής πτέρυγας αρκετά μακριά από τη ρεματιά Zabern-Grund με σκοπό να αναχαιτίσουν τυχόν ξαφνικές ρωσικές επιθέσεις. Το πυροβολικό του Moller τάχθηκε μπροστά από την κύρια διάταξη του πρωσικού στρατού.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

Η 1η φάση της μάχης

Η μάχη του Zorndorf ξεκίνησε με ένα μπαράζ πυροβολικού από τις δυο πλευρές που κράτησε περίπου τρεις ώρες. Οι Πρώσοι είχαν τοποθετήσει τα πυροβόλα τους σε καλύτερες θέσεις και προκάλεσαν αρκετές απώλειες στους Ρώσους. Γύρω στις 11:00 ο Φρειδερίκος διέταξε τον von Manteuffel να ξεκινήσει την επίθεση και τον von Kanitz να ακολουθεί σε μικρή απόσταση. Ταυτόχρονα ο Dohna κινήθηκε με τις δυνάμεις του ανατολικότερα απέναντι από τη ρωσική αριστερή πτέρυγα με συνέπεια να δημιουργηθεί ένα κενό στην πρωσική διάταξη. Τα οκτώ τάγματα πεζικού της εμπροσθοφυλακής έφτασαν σε απόσταση βολής και άρχισαν να βάλλουν κατά του ρωσικού πεζικού της δεξιάς πτέρυγας που κράτησε σθεναρά τις θέσεις του προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους Πρώσους σε μια σκληρή μάχη σώμα με σώμα. Οι αριθμητικά υπέρτεροι Ρώσοι κατάφεραν να υπερφαλαγγίσουν τις δυνάμεις του Manteuffel κινούμενοι κατά μήκος της ρεματιάς Zabern-Grund με δυο συντάγματα πεζικού και τις απείλησαν με ολοκληρωτική εξόντωση. Μόνο η επέμβαση των ταγμάτων πεζικού του von Kanitz μπορούσε να αντιστρέψει την κατάσταση. Όμως αυτός δεν ακολούθησε τον Manteuffel όπως είχε ξεκάθαρα διαταχτεί, αλλά παρέκκλινε προς τα δεξιά με σκοπό να κλείσει το κενό στην πρωσική διάταξη εξαιτίας της κίνησης του Dohna. Το σχέδιο του Φρειδερίκου για μια ισχυρή επίθεση κατά της δεξιάς πτέρυγας των Ρώσων μεταβλήθηκε σε μια αδύναμη μετωπική επίθεση εναντίον ολόκληρης της ρωσικής παράταξης.

Το πεζικό του Kanitz επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά των Ρώσων που άντεξαν και σύντομα δέχτηκε αντεπίθεση στα δεξιά τμημάτων του Σώματος Παρατήρησης. Οι βαριές απώλειες ανάγκασαν τον Kanitz να σταματήσει την επίθεση του, ενώ οι δυνάμεις του Manteuffel έδιναν σκληρό αγώνα στα αριστερά. Ο Κόμης Galytzin διέταξε τότε τα τάγματα πεζικού της δεύτερης γραμμής να επιτεθούν κατά της πρωσικής εμπροσθοφυλακής και να ανακουφίσουν το σκληρά δοκιμαζόμενο ρωσικό πεζικό. Το κενό που είχε δημιουργηθεί στα αριστερά του Manteuffel έσπευσε να εκμεταλλευτεί ο ταξίαρχος von Gaugreben, ο οποίος έστειλε τρια συντάγματα ιππικού να επιτεθούν με ορμή εναντίον των Πρώσων. Χωρίς υποστήριξη και περικυκλωμένοι οι Πρώσοι δεν μπορούσαν να συνεχίσουν τη μάχη και υποχώρησαν πίσω στο Zorndorf χάνοντας 24 πυροβόλα. Την ίδια στιγμή η επίθεση του πρωσικού πεζικού στο ρωσικό κέντρο κατέρρευσε. Ο von Kanitz με τις δυνάμεις του υποχώρησε καταδιωκόμενος από τους Ρώσους. Ο Φρειδερίκος, παρατηρώντας τη διάλυση του στρατού του, διέταξε τους διοικητές του ιππικού να προετοιμαστούν για μια αντεπίθεση, ενώ ο ίδιος προσπάθησε να ανασυντάξει το πεζικό του.

Η επίθεση του πρωσικού ιππικού

Η πρώτη φάση της μάχης έληξε με τους Ρώσους να είναι οι νικητές. Είχε έρθει όμως η ώρα του von Seydlitz, ο οποίος διέταξε τις 36 ίλες του ιππικού του να σχηματίσουν τρεις φάλαγγες και να επιτεθούν πλευρικά κατά των ρωσικών ταγμάτων που καταδίωκαν τους Πρώσους. Οι Πρώσοι ιππείς διέσχισαν τη ρεματιά Zabern-Grund και έπεσαν με ορμή πάνω στους έκπληκτους Ρώσους που προσπάθησαν απεγνωσμένα να προβάλλουν αντίσταση και να αναδιοργανώσουν τις γραμμές τους. Την ίδια στιγμή οι 20 ίλες ιππικού του von Bieberstein επιτέθηκαν μετωπικά δίνοντας τους το τελειωτικό χτύπημα. Η σύγκρουση κράτησε δεκαπέντε λεπτά και ήταν άγρια. Η σύγχυση και η αταξία στις ρωσικές γραμμές είχε ως αποτέλεσμα εκατόμβες νεκρών. Οι φαινομενικά νικητές Ρώσοι άρχισαν να υποχωρούν άτακτα προς το Quartschen με τη δεξιά πτέρυγα τους να έχει καταρρεύσει ολοκληρωτικά. Ελάχιστοι κατάφεραν να σωθούν διασχίζοντας τη ρεματιά Galgen-Grund προς το κέντρο της παράταξης. Η εξαντλητική σύγκρουση δεν επέτρεψε στο πρωσικό ιππικό να επιτεθεί κατά του ρωσικού κέντρου, ενώ ο Φέρμορ ανέπτυξε καινούργια τάγματα πεζικού και πυροβόλα στο Galgen-Grund για να προστατέψει τη δεξιά πτέρυγα του. Ο von Seydlitz αποσύρθηκε στο Zorndorf για να ξεκουράσει τους άντρες του εκτός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού.

Εντωμεταξύ το πρωσικό πεζικό είχε αναδιοργανωθεί. Τότε ο Φρειδερίκος άρπαξε το λάβαρο του συντάγματος τυφεκιοφόρων του von Bülow και ξεκίνησε να βαδίζει κατά των Ρώσων, αλλά κανείς από το επιτελείο του δεν τον ακολούθησε. Θα περίμενε κάποιος ότι οι Ρώσοι θα παραδίνονταν, αλλά αυτοί άντεχαν παρά τις μεγάλες απώλειες τους. Χάρη στην επέμβαση του ιππικού του ο Φρειδερίκος ήταν σε θέση να προετοιμαστεί για μια δεύτερη επίθεση με το υπόλοιπο του στρατού του και να ανασυγκροτήσει τη διαλυμένη αριστερή πτέρυγα του. Η μάχη είχε φτάσει σε ένα αιματηρό αδιέξοδο.

Ανασυγκρότηση

Η δεξιά πτέρυγα των Πρώσων βορειοδυτικά του Zorndorf δεν είχε λάβει ακόμα το βάπτισμα του πυρός. Γύρω στις 13:00 τα πυροβόλα του Dohna, με το δεύτερο τάγμα του συντάγματος τυφεκιοφόρων Kreytzen σε ρόλο υποστήριξης, προωθήθηκαν 800 μέτρα από τις θέσεις τους για να έχουν σε ακτίνα βολής τις ρωσικές γραμμές. Η κατάσταση όμως δεν ήταν ευνοϊκή για τον Φρειδερίκο. Παρά την ανασυγκρότηση του ιππικού από τον von Seydlitz και των ταγμάτων πεζικού της αριστερής πτέρυγας, οι Ρώσοι διέθεταν 38 τάγματα πεζικού στο κέντρο και την αριστερή πτέρυγα τους, ενώ οι Πρώσοι μόνο 14 ετοιμοπόλεμα. Οπότε πίστευε ότι το ιππικό και το πυροβολικό του θα έπαιζαν πιο αποφασιστικό ρόλο στη δεύτερη επίθεση που ετοίμαζε. Το ρωσικό ιππικό του Demiku ήταν υπέρτερο αριθμητικά, αλλά αυτό του von Schorlemmer καλύτερα εκπαιδευμένο. Ο Φρειδερίκος συνηδειτοποίησε ότι μια δεύτερη επίθεση κατά της δεξιάς ρωσικής πτέρυγας στη ρεματιά Galgen-Grund δε θα είχε αποτελέσματα και έτσι αποφάσισε να επιτεθεί από τα ανατολικά. Έτσι διέταξε τον Dohna να προετοιμαστεί για μια επίθεση κατά των ρωσικών θέσεων μεταξύ των ρεματιών Galgen-Grund και Langen-Grund, επειδή εκεί το έδαφος ήταν ομαλότερο. Για το σκοπό αυτό το πρωσικό ιππικό του von Bieberstein υπο τις διαταγές του Πρίγκιπα Moritz von Anhalt-Dessau έλαβε θέσεις δεξιά των πρωσικών ταγμάτων πεζικού του Dohna, που μετακινήθηκαν ανατολικότερα ώστε το δεξί άκρο τους να ακουμπά στη ρεματιά Langen-Grund. Τέλος το πρωσικό πεζικό της αριστερής πτέρυγας άρχισε να κινείται ξανά κατά των Ρώσων υπο την κάλυψη των πυροβόλων του Moller, ενώ το ιππικό του von Schorlemmer κάλυπτε το πεζικό από τα δεξιά έναντι τυχόν ρωσικής επίθεσης.

Η 2η φάση της μάχης

Η επίθεση του ρωσικού ιππικού

Στις 14:30 τα πρωσικά πυροβόλα άνοιξαν πυρ κατά του αυστριακού Σώματος Παρατήρησης. Αμέσως ο von Browne διέταξε τους άντρες του να αρχίσουν την επίθεση κατά των Πρώσων με την υποστήριξη του ρωσικού ιππικού. Ο υποστράτηγος Demiku έδωσε εντολή σε ένα σύνταγμα Ουσάρων να επιτεθούν κατά των ακάλυπτων πυροβόλων του Dohna και στους θωρακοφόρους του κατά του πρωσικού πεζικού. Οι υπόλοιπες ίλες θα εμπλέκονταν με το ιππικό του von Schorlemmer. Το ρωσικό ιππικό κατάφερε να θέσει εκτός μάχης τα πυροβόλα και τους τυφεκιοφόρους του συντάγματος Kreytzen και να διευκολύνει τη συνέχιση της επίθεσης του Σώματος Παρατήρησης. Όμως απέναντι στους Πρώσους του Dohna τα βρήκε σκούρα. Η επίθεση του αναχαιτίστηκε από το πειθαρχημένο πυρ των Πρώσων και αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει με σημαντικές απώλειες. Η αντεπίθεση του πρωσικού ιππικού του von Schorlemmer ήταν καθοριστικής σημασίας. Έτσι οι Ρώσοι υποχώρησαν έως το Zicher για να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους. Τώρα ο Dohna είχε να αντιμετωπίσει τους Αυστριακούς του von Browne και τους Ρώσους του ταξίαρχου Manteuffel (4 τάγματα πεζικού) που έρχονταν με ορμή, ενώ το ρωσικό προβολικό προκαλούσε ρήγματα στη διάταξη του πεζικού του.

Ο von Seydlitz παρατηρούσε την εξέλιξη της μάχης από τα υψώματα βορείως του Zorndorf και αποφάσισε να επέμβει για ακόμη μια φορά. Παρά την κόπωση των αντρών του, ανασυγκρότησε τις ίλες του και διέταξε μια πλευρική επίθεση κατά των ρωσικών ταγμάτων πεζικού. Αλλά οι Ρώσοι δεν πανικοβλήθηκαν. Κράτησαν τις θέσεις τους με πείσμα και με τις θεριστικές βολές τους ανάγκασαν τους Πρώσους να οπισθοχωρήσουν με βαριές απώλειες. Η παρέμβαση του von Seydlitz έδωσε την ευκαιρία στο πεζικό του Dohna να προωθηθεί ακόμα βορειότερα κατά μήκος της ρεματιάς Langen-Grund και να πλησιάσει τις ρωσικές θέσεις.

Η επίθεση του πρωσικού πεζικού

Γύρω στις 16:30 ο Dohna άρχισε την επίθεση του κατά των Ρώσων της αριστερής πτερύγας με την υποστήριξη του πυροβολικού του. Οι Πρώσοι και οι Ρώσοι μαζί με τους Αυστριακούς του Σώματος Παρατήρησης ενεπλάκησαν σε μια αιματηρή μάχη. Το ρωσικό πεζικό μάχονταν με αυταπάρνηση και ηρωισμό. Σιγά σιγά η σύγκρουση εξελίχτηκε σε μάχη σώμα με σώμα με αρκετές απώλειες εκατέρωθεν. Άργά το απογευμα οι Ρώσοι άρχισαν να λυγίζουν και να οπισθοχωρούν προς την κατεύθυνση του Quartschen. Τα πρωσικά τάγματα που τους αντιμετώπιζαν προωθήθηκαν ακόμη περισσότερο και μετέβαλλαν τη διάταξη τους. Έστρεψαν προς τα δυτικά για να επιτεθούν προς το ρωσικό κέντρο. Οι Ρώσοι κατάφεραν τελικά και υποχώρησαν προς τη ρεματιά Galgen-Grund. Τα εξαντλημένα πρωσικά τάγματα δεν τους καταδίωξαν, ενώ το σούρουπο πλησίαζε.

Το τέλος της μάχης

Ο Φρειδερίκος διέθετε ετοιμοπόλεμα δέκα τάγματα πεζικού και επιθυμούσε μια αποφασιστική νίκη. Έτσι διέταξε μια επίθεση κατά των Ρώσων στη ρεματιά Galgen-Grund χωρίς την υποστηρίξη του ιππικού του που ήταν αποδιοργανωμένο. Στις 19:00 οι Πρώσοι συνάντησαν απροσδόκητα σκληρή αντίσταση από τους Ρώσους στη δυτική πλευρά της ρεματιάς και έπειτα από μια ώρα σκληρής μάχης έπαυσαν τις εχθροπραξίες και αποσύρθηκαν. Το σκοτάδι είχε απλωθεί πάνω από το πεδίο της μάχης. Χωρίς να διαθέτει άλλες εφεδρείες, έδωσε τέλος στη σύγκρουση και συγκέντρωσε το στρατό του ανάμεσα στο Wilkersdorf και το Quartschen, ενώ οι Ρώσοι με τη σειρά τους εκκένωσαν τις θέσεις τους στη ρεματιά και συγκεντρώθηκαν στην κοιλάδα πίσω από το Quartschen.

Οι απώλειες

Οι Ρώσοι έχασαν 918 αξιωματικούς και 20.700 άντρες περίπου. Απώλεσαν επίσης 24 πολεμικές σημαίες, 103 πυροβόλα, το χρηματοκιβώτιο του στρατού που περιείχε 850.000 ρούβλια και αμέτρητες αποσκευές. Οι Πρώσοι έχασαν 355 αξιωματικούς και 12.442 άντρες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο υποστράτηγος Zieten. Απώλεσαν επίσης 10 πολεμικές σημαίες, 22 πυροβόλα, 4 ολμοβόλα και μερικά κάρα μεταφοράς πυρομαχικών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Οι Ρώσοι δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να εγκαταλείψουν την περιοχή του Zorndorf. Αν έμεναν θα λιμοκτονούσαν. Από την άλλη πλευρά οι Πρώσοι διατήρησαν άθικτες τις γραμμές επικοινωνιών και τα εφόδια τους. Επίσης ο πρωσικός στρατός ήταν κύριος του πεδίου της μάχης. Μετά τη μάχη εκδηλώθηκαν διαφωνίες μεταξύ Ρώσων και Αυστριακών. Ο απεσταλμένος της Βιέννης εξέφρασε τις αμφιβολίες του για τις ικανότητες και τη στρατιωτική επάρκεια του Φέρμορ, ενώ οι Ρώσοι αποδοκίμασαν τις στρατιωτικές ικανότητες των Αυστριακών. Η προσοχή των Αυστριακών ήταν στραμμένη στη Σαξονία. Προετοιμάζονταν να χτυπήσουν τον αδύναμο πρωσικό στρατό του αδελφού του Φρειδερίκου, αλλά η αργή προέλαση τους έδωσε τον απαραίτητο χρόνο στον Πρίγκιπα Ερρίκο να διαφύγει.

Ο Φέρμορ θεώρησε τον εαυτό του νικητή της μάχης και έστειλε γράμμα στην Αγία Πετρούπολη. Οργάνωσε το στρατό του σε δυο φάλαγγες και βάδισε προς το Landsberg (σημ. Gorzów Wielkopolski) για να ενωθεί με τις δυνάμεις του Κόμη Pyotr Rumyantsev. Μαθαίνοντας τα νέα, οι τρεις σύμμαχοι γιόρτασαν τη νίκη στο Zorndorf. Η συντεταγμένη αποχώρηση των Ρώσων έδωσε τη λανθασμένη εντύπωση στον Φρειδερίκο ότι αυτοί υποχώρησαν και έτσι ανακήρυξε τον εαυτό του νικητή της μάχης. Η θεώρηση αυτή κυριαρχούσε σε ολόκληρη την ιστοριογραφία του 19ου αιώνα. Οι βαριές απώλειες των Ρώσων στη μάχη του Zorndorf και η πεισματώδης αντίσταση τους άφησαν το στίγμα τους στους Πρώσους και στον ίδιο τον Φρειδερίκο. Πριν τη μάχη θεωρούσε τους Ρώσους ότι είναι ένας αδύναμος αντίπαλος, αλλά οι Ρώσοι απέδειξαν ότι είναι δυσκολοκατάβλητοι.

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Άρθρα

• Η μάχη του Zorndorf 1758 - άρθρο στη Wikipedia
• Η μάχη του Zorndorf 1758 - Kronoskaf
• Η μάχη του Zorndorf 1758 - Obscurebattles

Video