Σύντομη βιογραφία του στρατηγού Τσαρλς Γκόρντον

Ο Τσαρλς Γκόρντον, γνωστός ως «Κινέζος Γκόρντον» και αργότερα ως «Γκόρντον του Χαρτούμ» ήταν ένας διακεκριμένος Βρετανός αξιωματικός, του οποίου η ζωή σημαδεύτηκε από μια εκπληκτική στρατιωτική σταδιοδρομία και έναν τραγικό θάνατο. Γεννημένος στις 28 Ιανουαρίου 1833 στο Γούλιτς του νοτιοανατολικού Λονδίνου, ο Γκόρντον έγινε ο εθνικός ήρωας της Βρετανίας, ένα πρόσωπο αξιοθαύμαστο για τη γενναιότητα του, τη χριστιανική ηθική και την απόλυτη προσήλωση του στο καθήκον.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Γκόρντον ήταν το τέταρτο παιδί του υποστράτηγου Χένρι Ουίλιαμ Γκόρντον και της Ελισάβετ Γκόρντον. Τελείωσε το σχολείο στο Taunton και σπούδασε στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία του Γούλιτς. Ως δόκιμος αξιωματικός έδειξε μια ιδιαίτερη κλίση στη σχεδίαση χαρτών και την κατασκευή οχυρώσεων. Έτσι αποφάσισε να γραφτεί στη σχολή του Βασιλικού Σώματος Μηχανικών στο Chatham της κομητείας του Κέντ. Αποφοίτησε το 1852 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού και προήχθη σε υπολοχαγό το 1854. Οι σκαπανείς την εποχή εκείνη ήταν μια ελίτ μονάδα του στρατού και αναλάμβαναν μεταξύ άλλων καθήκοντα αναγνώρισης και υπονόμευσης των εχθρικών θέσεων, ενώ παρείχαν κάλυψη στις φίλιες μονάδες που υποχωρούσαν. Ήταν η αρχή μιας μεγάλης στρατιωτικής καριέρας.

Ως αξιωματικός πλέον του βρετανικού στρατού έλαβε το βάπτισμα του πυρός στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856). Του ανατέθηκε η υπονόμευση των οχυρώσεων της Σεβαστούπολης. Τραυματίστηκε από σφαίρα Ρώσου ελεύθερου σκοπευτή. Παρά τις δυσκολίες του πολέμου, η γενναιότητα και η ορθή κρίση του ήταν τα δυο στοιχεία που καλλιέργησαν τη φήμη του. Η κριμαϊκή εκστρατεία διαμόρφωσε το στρατιωτικό προφίλ του Γκόρντον, ενώ η πειθαρχία και η αίσθηση του καθήκοντος καθόρισαν την καριέρα του έως το τέλος.

Η εξέγερση των Ταϊπίνγκ στην Κίνα

Η επόμενη αξιοσημείωτη αποστολή του Γκόρντον μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο ήταν στην Κίνα. Στις αρχές του 1860 η Κίνα μαστίζονταν από την Εξέγερση των Ταϊπίνγκ (1850-1864), ενός αιματηρού εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στην κινεζική δυναστεία των Τσίνγκ και στο ριζοσπαστικό θρησκευτικό κίνημα των Ταϊπίνγκ. Το 1863 ο ταγματάρχης πλέον Γκόρντον τοποθετήθηκε επικεφαλής του Ever Victorious Army, ενός μισθοφορικού στρατού από Κινέζους που μάχονταν εναντίον των επαναστατών.

Η σωστές ηγετικές ικανότητες του και η εφαρμογή πρωτοποριακών τακτικών στη μάχη οδήγησαν τον Ever Victorious Army σε μια σειρά από κρίσιμες νίκες. Αυτές οι επιτυχίες του έδωσαν το προσωνύμιο «Κινέζος Γκόρντον». Η εξέγερση των Ταϊπίνγκ, που κόστισε τη ζωή σε εκατομμύρια Κινέζους, έληξε το 1864.

Ο Γκόρντον αρνήθηκε να δεχτεί οικονομική ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του, αφού έβλεπε την αποστολή του ως μια ηθική υποχρέωση, παρά ως μέσο για την απόκτηση πλούτου. Στις 16 Φεβρουαρίου 1864 προήχθη σε αντισυνταγματάρχη του βρετανικού στρατού. Οι προσπάθειες του στην κατάπνιξη της εξέγερσης αναγνωρίστηκαν τόσο από την αγγλική κυβέρνηση όσο και τον Κινέζο αυτοκράτορα και έτσι ο Γκόρντον επέστρεψε στην Αγγλία το 1865 με τιμές ήρωα.

Το φιλανθρωπικό έργο του και η δράση του στην Αφρική

Μετά το τέλος της θητείας του στην Κίνα, ο Γκόρντον ανέπτυξε έντονη κοινωνική δράση στην Αγγλία. Βοήθησε πολλά άστεγα και φτωχά παιδιά στο Γκρέιβσεντ να βρουν στέγη και εργασία, ενώ κάθε χρόνο έδινε ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος του σε φιλανθρωπικές δράσεις.

Το 1874 ο Γκόρντον πήγε στο Κάιρο ύστερα από πρόσκληση του Χεδίβη της Αιγύπτου Ισμαήλ και με τη σύμφωνη γνώμη της βρετανικής κυβέρνησης ανέλαβε τη θέση του κυβερνήτη της επαρχίας Equatoria, μιας περιοχής που περιλάμβανε το σημερινό νότιο Σουδάν και τη βόρεια Ουγκάντα. Ο Χεδίβης ήθελε να επεκτείνει την Equatoria σε ολόκληρη την Ουγκάντα και την περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στην ανατολική Αφρική. Αποστολή του Γκόρντον ήταν η εξάλειψη του δουλεμπορίου στο Σουδάν. Αν και έδειξε ζήλο και αφοσίωση στο έργο του, τα εδραιωμένα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα σε όλα τα επίπεδα της αιγυπτιακής διακυβέρνησης στο Σουδάν, την έκαναν αδύνατη. Έτσι, ήρθε σε ρήξη με τον κυβερνήτη του Σουδάν Ισμαήλ Αγιούμπ και παραιτήθηκε από το αξίωμα του.

Το 1877 επέστρεψε στην Αφρική και διορίστηκε Κυβερνήτης-Στρατηγός ολόκληρου του Σουδάν. Το Σουδάν αποτελούσε επαρχία της Αιγύπτου ήδη από το 1820 και μαστίζονταν από φτώχεια, δουλεμπόριο, φυλετικές αναταραχές και οικονομική δυσπραγία. Εργάστηκε σκληρά για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης σε ολόκληρη τη χώρα και να δημιουργήσει μια ισχυρή κεντρική διοίκηση, που δε θα βασίζονταν στην εκμετάλλευση του ανθρώπου, αλλά θα λειτουργούσε για την πρόοδο του. Οι αξεπέραστες προκλήσεις που αντιμετώπισε και η αγανάκτηση του λόγω της ελλιπούς υποστήριξης του έργου του από την Αίγυπτο και την Αγγλία, οδήγησαν στην παραίτηση του από τη θέση του Κυβερνήτη-Στρατηγού το 1880.

Η πολιορκία του Χαρτούμ και ο τραγικός θάνατος του

Η κατάσταση στο Σουδάν χειροτέρεψε μετά την αποχώρηση του το 1880. Ένας θρησκευτικός και πολιτικός ηγέτης με το όνομα Μωχάμετ Αχμέτ κήρυξε στις αρχές του 1881 ιερό πόλεμο εναντίον των Αιγυπτίων τυράννων. Ισχυρίζονταν ότι ήταν ο Μεσσίας (Μαχντί) και υποσχέθηκε στους οπαδούς του τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους βασισμένου στην αγνότητα της πίστης και τις αληθινές αξίες του Ισλάμ. Ο αιγυπτιακός στρατός κατοχής του Σουδάν δε στάθηκε ικανός να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Μαχντί και έχασε τον έλεγχο της χώρας. Στις 4 Ιανουαρίου 1884 η βρετανική κυβέρνηση εισηγήθηκε στην αιγυπτιακή την εγκατάλειψη του Σουδάν στα χέρια του Μαχντί και την αποχώρηση των Αιγυπτίων.

Ο Γκλαντστόουν επέλεξε τον Γκόρντον ως τον πιο κατάλληλο να επιβλέψει την εκκένωση του Χαρτούμ από τα αιγυπτιακά στρατεύματα. Ο Γκόρντον, ωστόσο, αψήφισε τις διαταγές και αποφάσισε να υπερασπιστεί την πόλη και τους κατοίκους της απέναντι στις υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις. Η πολιορκία του Χαρτούμ κράτησε δέκα μήνες. Στις 26 Ιανουαρίου 1885 η πόλη έπεσε στα χέρια του Μαχντί και ο Γκόρντον βρήκε τραγικό θάνατο. Ο θάνατος του σόκαρε την αγγλική κοινή γνώμη. Στη συνείδηση των Βρετανών παρέμεινε ένας ήρωας και το σύμβολο του θάρρους και της αυτοθυσίας.

Ο θρύλος του Γκόρντον

Ο στρατηγός Γκόρντον ήταν μια αντιφατική προσωπικότητα. Η στρατιωτική του καριέρα, η βαθιά προσήλωση στο καθήκον και το φιλανθρωπικό του έργο, τον έκαναν μια από τις πιο διάσημες προσωπικότητες της βρετανικής στρατιωτικής ιστορίας. Ο στρατηγός Γκόρντον είναι για τους Βρετανούς ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην υπηρεσία των άλλων και στην προάσπιση του καθήκοντος με κάθε κόστος.